Schema perfectionisme

Sommige mensen stellen hele hoge eisen aan zichzelf en doen altijd wat ze van zichzelf moeten doen. Dit kan voordelen hebben: dergelijke mensen worden gewaardeerd en bereiken meestal een goede maatschappelijke positie. Er kunnen ook nadelen zijn: als je te hard werkt word je te moe of gespannen.

Als mensen hoge eisen aan zichelf stellen maar niet doen wat ze van zichzelf moeten doen ontstaat er een intern conflict. Als je te veel eist kan je tegen de taak op gaan zien: het kost te veel tijd en energie. Als mensen niet met zichzelf tot een compromis kunnen komen zullen zij of te veel of te weinig doen. Als zij proberen te ontspannen blijft een stemmetje zeggen dat zij aan de slag moeten, dus rusten ze niet uit. De oplossing is met jezelf een afspraak te maken en je hieraan te houden. Bijvoorbeeld: een half uur stofzuigen en dan iets leuks gaan doen. Een dergelijke afpraak met jezelf maken lukt alleen als het goed voelt. Om dit te laten slagen kun je gaan onderhandelen met je "perfectionistische kant". Hierbij kun je de volgende stappen gebruiken:

Schrijf op wat je vandaag van jezelf moet doen. Stel nu twee vragen: Weet ik zeker dat ik mijn lijstje afkrijg? en: Hoe zal ik mij voelen als ik alles af heb?
Als je niet alles afkrijgt of als je uitgeput of erg gespannen zal zijn als alles af is, maakt dan een nieuw lijstje. Schrijf op waarvan je zeker weet dat je het ook echt zult doen of waarvan je weet dat je er niet uitgeput door zal raken. Je hebt nu twee lijstjes, nu moet er een middenweg gevonden worden.
Ga met je perfectionistische kant onderhandelen totdat je het met jezelf eens bent over wat je gaat doen.
Om dit te laten slagen zul je met jezelf tot een compromis moeten komen. Ook kan het handig zijn om begrip te tonen voor beide kanten in jezelf. Je kunt bijvoorbeeld om de beurt een perfectionistische kant en een vermoeide kant of een ontspannen kant aan het woord laten als een dialoog op papier.
Doe wat je met jezelf hebt afgesproken, je houdt je aan je afspraak met je perfectionistische kant.
De perfectionistische kant moet zich ook aan de afspraak houden, er mogen geen nieuwe eisen gesteld worden en het is toegestaan niets te doen of iets leuks te doen. Ook hierover kan je met jezelf onderhandelen. Ontspannen is niets doen of iets leuks doen en dat van jezelf mogen.

Eisen stellen geeft een illusie van controle, ook al worden deze in de praktijk niet gerealiseerd. Als men afspraken met zichzelf kan maken en deze worden nagekomen geeft dit werkelijke controle, dit moet wel in de praktijk blijken. Mogen ontspannen geeft meer energie en daardoor presteer je op termijn meer.

Een voorbeeld

Eisen van de perfectionistische kant: sporten, de keuken dweilen en opruimen, boven stofzuigen en stoffen, boodschappen doen, eten koken, afwasmachine in-en uitpakken.

Ik weet zeker dat ik ga doen: boodschappen doen, eten koken, afwasmachine in- en uitpakken. Boven stofzuigen zou ik wel willen doen maar als ik dat ga doen dan doe ik daar twee uur over en dat is me te lang.

Onderhandelen met de perfectionistische kant op papier: om de beurt komt de perfectionistische en een andere kant aan het woord, net zo lang tot beide kanten het eens zijn en de tegenstrijdige gevoelens met elkaar zijn verzoend.

Onderhandelingsresultaat: De dingen waarvan ik zeker wist dat ik ze zou doen en ook: een kwartier stofzuigen op de slaapkamer, morgen een half uur stofzuigen op de kleine kamer, een andere keer samen met mijn man zijn kamer opruimen.